Meer over verlies en rouw...

Vanaf onze geboorte hebben we te maken met levend verlies. We verlaten onze veiligheidsplek, de baarmoeder. En zo gaat het maar door, elke levensfase heeft haar specifieke ontwikkelingstaken tot noodzakelijke veranderingen. De lijst aan mogelijke veranderingen en verliezen die een mens kan meemaken is eindeloos. Niet elke verandering en niet alle verlies leidt tot rouw. Gelukkig maar. Wanneer we ziek worden, ons iets ernstigs overkomt of we een dierbare verliezen klopt de wereld niet meer. We gaan ons afvragen: “wat is de zin van deze ellende’’? Of : Waarom moet juist mij dit overkomen? Verlies kan een diepere laag in het bestaan aantasten, de existentiële KERN bedreigen. Deze KERN is beschouwd als een fundament waarop het feitelijke bestaan rust. Aantasting van je K-Kontrole, je E-Eigenwaarde, je R -Rechtvaardigheidsbesef en je Nu -in-relatie -tot-later kan verregaande gevolgen hebben voor onze identiteit. We kunnen het gevoel hebben dat we onszelf niet meer kennen. Het kunnen ook vragen zijn die te maken hebben met het zoeken naar betekenis (wie kan ik nog zijn?). Hoe heeft dit verlies me veranderd? Welke wending heeft het aan mijn leven gegeven?

Rouw vloeit voort uit elke verliesgebeurtenis die ons wereldbeeld onder druk zet of onze aannames over het leven verstoort. Rouwen is iets wat je doet, niet iets dat je is aangedaan, een normaal, gezond en noodzakelijk aanpassingsproces na het verlies van een betekenisvol iemand of onderdeel uit ons leven. Rouw is nooit ‘’klaar’’, het nodigt je uit de gevolgen van het verlies te integreren in je leven.

Ieder rouwproces is uniek en wordt bepaald door: hechting, veerkracht, coping, cultuur, de soort relatie tot datgene wat verloren is/ soort gehechtheid, momenten in je levensloop, oorzaak en manier van verlies en sterven. Verlieservaring vraagt om rouw. Vaak wordt er niet gerouwd maar zoveel mogelijk doorgeleefd. In zo’n situatie hebben we vaak te maken met gestagneerde rouw. Vaak bestaat er een enorme angst voor alle gevoelens die bij rouwen horen, want rouwen gaat niet alleen over verdriet, maar ook over boosheid, wanhoop en machteloosheid. Maar er zijn ook mensen die niet aan rouwen toekomen omdat ze weer niet, ook nu niet, troostende woorden, troostende armen in hun huidige leven zullen aantreffen. Er is misschien niemand die hun verhaal wil horen en niemand die hen stimuleert om eindelijk maar eens te huilen. Gestagneerde rouw kan ook een burn-out veroorzaken, langdurig ziekteverzuim, relatieproblematiek, chronische depressie en verhoogde kans op suïcide omdat alles wat we uitsluiten, in een diepere laag wordt bewaard. Het betekent dat we uiteindelijk niets kunnen schrappen wat bij ons verhaal hoort omdat het hart vergeten niet kent. De troost is dat we als volwassene alsnog verbinding kunnen leggen met de belevingen van het verleden. Voor rouwen is het nooit te laat.